Christian Felber wil succes afmeten aan sociale en economische maatstaven

Reset van de economie

Christian Felber – Oostenrijks professor, auteur, activist en danser – werkte alternatieven uit voor het huidig economische systeem. Dat slaagt er vandaag immers niet in om maatschappelijk wenselijke resultaten te genereren. Een reset van de economie dringt zich op, dat maakt de coronacrisis pijnlijk duidelijk.

Gemene Goed Balans

Felber’s Economie van het Gemene Goed vervangt een financiële bedrijfsbalans in een Gemene Goed Balans. Op nationaal niveau moet het Bruto Nationaal Product (BNP) wijken voor een Gemene Goed Product (GGP). En er zijn ook Banken van het Gemene Goed.

Een Gemene Goed Balans gaat over het doel van een onderneming. Er mag nog steeds ROI zijn, maar dat is secundair. Belangrijker wordt dat investeringen geen schade toebrengen aan het algemeen belang, succes meten we af aan sociale en ecologische maatstaven.

Je zou het GGP kunnen vergelijken met het Bruto Nationaal Geluk in Butan, de beterlevenindex van de OESO of zelfs met de Duurzame Ontwikkelingsdoelen van de Verenigde Naties.

Soevereine democratie als alternatief voor postdemocratie

Christian Felber koppelt aan zijn reset van de economie ook een visie over hoe de democratie beter kan werken. In veel landen heerst volgens Christian immers de postdemocratie. ‘Daarmee bedoel ik dat regeringen en parlementen anders beslissen dan de voorkeuren of wensen van de meerderheid van het volk.

Het BNP is daarvan een goed voorbeeld. Uit onderzoek in Duitsland en het Verenigd Koninkrijk blijkt dat een ruime meerderheid van bijna 80% een soortgelijk Gemene Goed Product verkiest boven het BNP. Maar regeringen en parlementen gaan hier niet in mee. Meer nog, ze verantwoorden fundamentele economische en politieke beslissingen met de groei van het BNP.’

Felber vindt dat parlementen en regeringen daarom wel een aanvulling kunnen gebruiken. ‘Dat noem ik soevereine democratie’, zegt hij, ‘een alternatief voor postdemocratie.

Een soevereine burgervergadering zou banken niet toelaten om too big to fail te worden, noch om ze vervolgens met belastinggeld in plaats van met het geld van de bankiers zelf te redden. Een soeverein zou geen kapitaalvlucht naar offshore belastingparadijzen toelaten. Een soeverein zou ongelimiteerde ongelijkheid niet toelaten. Parlementen wel.

Hoe het zover is kunnen komen en wat je eraan kan doen, lees je hier op de website van Triodos Bank en in dit artikel in Vrij Nederland.

Succesvolle voorbeelden

Christian Felber was al in 2015 te zien in deze TED TALK. Toen sprak het Europees Economisch en Sociaal comité zijn voorkeur uit voor de Economie van het Gemene Goed als model voor een ethische Europese economie…

Het is belangrijk dat overheden meewerken om bedrijven met een positieve Gemene Goed Balans reëel en substantieel te ondersteunen. Wanneer zij geslaagde voorbeelden in steden als Mannheim en Stuttgart zien, zullen zij meer geneigd zijn mee te doen.

Of wat te zeggen van Portland, Oregon in de VS waar het stadsbestuur bedrijven met een grote interne loonongelijkheid een extra belasting geeft? Wanneer de CEO 100x zoveel verdient als het mediaan inkomen, dan moet het bedrijf 10% extra belasting betalen. Bij 250 x zoveel, is dat 25%.